تحلیل انتقادی گفتمان صوفیانه در گلستان سعدی

Authors

Abstract:

در این پژوهش تلاش شده است، با به‌کارگیری برخی از ابزارهای رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، شخصیت‌هایِ مطرح جامعة صوفیانة قرن هفتم در گلستان سعدی بازنموده شود. این امر جز با در نظر داشتن زمینه‏های اجتماعی ـ تاریخی روزگارِ خلق اثر میسّر نمی‏شود. از این‌ رو، به‌اجمال رویکردهای جامعه‏شناختی و تاریخی نیز به یاری این پژوهش آمد تا، با در نظر داشتن ابعاد زبان‏شناختی، جامعه‏شناختی، و تاریخی، تفسیری علمی از متن مورد نظر ارائه و چگونگی دیدگاه سعدی به این جامعه مشخص شود. هم‌چنین، با آشکار کردن زوایای پنهان متن و با ارجاع به جامعة آن روزگار، ایدئولوژی‏های جاگرفته در بطن آن و سازوکار طبیعی‏شدگی آن‏‏ها روشن شود. بدین منظور، از نظریه‏های مایکل هلیدی برای تحلیل متن و از نظریه‏های نورمن فرکلاف برای تبیین ابعاد اجتماعی و چگونگی پیوند آن با متن استفاده شد. از میان ابزارهای پیشنهادی برای تحلیل متن، فرانقش اندیشگانی، با تمرکز بر فرایندها و نام‏گذاری‏ها، انتخاب شد. هم‌چنین، با تکیه بر آرای فرکلاف، متن مورد نظر در سه سطح توصیف، تفسیر، و تبیین‌ بررسی و، از این ره‌گذر، پیوند میان متن و جامعه بازنمایی شد. با تبیین نقش و جای‌گاه مشارکان این گفتمان، سرانجام، بدین نتیجه دست یافتیم که به‌ترتیب «شیوخ و پیران»‌، «صاحب‌دل»‌، «پارسا»، و «صالح» از درجات ارزشی بسیار والایی برخوردارند و «عابد» و «زاهد» منفی‌ترین و ضعیف‌ترین انواع شخصیت‌ها در گفتمان معنوی گلستان‌اند. «درویش»، که بیش‌ترین فرایند بدو اختصاص دارد، فردی است با انواع قابلیت‌ها و لزوماً فردی منفی یا مثبت نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل گفتمان انتقادی گلستان سعدی

چکیده در تحلیل انتقادی گفتمان، فرض بر این است که زبان آن آیینه ی شفافی نیست که حقایق را به تمامی بازمی نمایاند، بلکه تحت تأثیر عوامل متعدد بیرونی و درونی، حقایق را معوج و تحریف شده نمایش می دهد و این تحریف و چگونگی رخداد آن نشان از اعمال قدرت آشکار و نهانِ نهادهای اجتماعی و تاریخی دارد. بنابراین عمده ترین هدف تحلیل انتقادی گفتمان، کشف راهبردها و ابزارهای گفتمان مداری است که منجر به ایجاد سلطه ...

15 صفحه اول

گفتمان حکومتی در گلستان سعدی

این پژوهش تلاشی است در جهت تبیین قدرت‌های اجتماعی در یک متن گفتمان‌مدار ادبی به نام گلستان. در این تبیین عوامل قدرت و ایدئولوژی در اجتماع قرن هفتم نقش مهمی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایفا می‌کنند. دغدغه‌ی این تحقیق کشف راهبردها و ابزارهای گفتمان‌مداری است که منجر به ایجاد سلطه و نابرابری در جامعه و تبلور این نابرابری در زبان می‌شود</s...

full text

تحلیل فرازبانی گلستان سعدی

هر گونه تغییر در زبان به عنوان یکی از کانون‌های معناساز در متن، منجر به خلق سبک و معنایی جدید خواهد شد. یکی از شگردهای فُرمی و معنایی زبان، کارکرد فرازبانی آن است. در فرازبان، توجه متن به خود زبان معطوف، و در نتیجه، بر عینیت و مادیت زبان تأکید می‌شود و در ساحت معنایی متن نیز تغییراتی رخ می‌دهد. فرازبان در متون تعلیمی که قصد القای معنی خاصی را دارند، از اهمیتی مضاعف برخوردار است. بر اساس این تمهی...

full text

تعلیم تحذیری سعدی در بوستان با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نظریه فرکلاف

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح­الدین مخاطب را آن قدر منفعل می­بیند که می­تواند اخلاق را با شیوه­ ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می­گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می­آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخ...

full text

تعلیم تحذیری سعدی در بوستان با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نظریه فرکلاف

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح­الدین مخاطب را آن قدر منفعل می­بیند که می­تواند اخلاق را با شیوه­ ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می­گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می­آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 3

pages  87- 120

publication date 2014-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023